Sterilization là gì? Tiệt trùng là gì? Các phương pháp tiệt trùng phổ biến hiện nay

Tiệt trùng hay Sterilization là quy trình cần thiết trong bất cứ phòng thí nghiệm hay bệnh viện nào. Tiệt trùng giúp tiêu diệt vi khuẩn và đảm bảo môi trường thuận lợi phục vụ nghiên cứu hay khám chữa bệnh. Vậy hiện nay có các phương pháp tiệt trùng phổ biến nào? Cùng GMP Groups tìm hiểu chi tiết nhé!

1 Tiệt trùng là gì?
2 Các phương pháp tiệt trùng phổ biến hiện nay

Tiệt trùng là gì?

Tiệt trùng (Sterilization) là quá trình tiêu diệt tất cả các vi sinh vật sống có hại, kể cả bào tử của chúng và loại bỏ chúng hoàn toàn ra khỏi vật cần tiệt trùng bằng các phương pháp vật lý hoặc hóa học.

Lưu ý: Cần phân biệt tiệt trùng với khử trùng (Disinfection) là quá trình gần giống với tiệt trùng nhưng không có tác dụng với bào tử.

Trong y học, tiệt trùng là một công đoạn rất quan trọng. Tất cả những dụng cụ y tế, sinh vật phẩm, dược phẩm được đưa vào cơ thể người bệnh đều phải được tiệt trùng để đảm bảo an toàn.

Trong phòng thí nghiệm vi sinh vật, tiệt trùng là biện pháp thiết yếu cho việc phân lập, nuôi cấy và lưu giữ các vi khuẩn thuần khiết.

Các phương pháp tiệt trùng phổ biến hiện nay

Nhiều phương pháp tiệt trùng đã được sử dụng với cơ chế và mức độ hiệu quả khác nhau. Dưới đây là những phương pháp phổ biến nhất:

Tiệt trùng bằng hơi nước bão hòa/ Hấp tiệt trùng (Steam Sterilization)

Hấp tiệt trùng là cơ chế sử dụng hơi nước bão hòa ở nhiệt độ và áp suất cao để nén và tăng va đập vào vi sinh vật nhằm tiêu diệt chúng trong thời gian ngắn do sự biến tính của các thành phần enzyme và cấu trúc protein phân tử.

Phương pháp này sử dụng thiết bị chuyên dụng là nồi hấp tiệt trùng (Autoclave) để tạo ra môi trường có nhiệt độ cao từ 115oC đến 135oC và áp suất dư từ 0.5 đến 2.0 bar. Nhiệt độ dùng để kiểm soát quá trình và áp suất sẽ tạo ra nhiệt độ hơi nước yêu cầu.

Lưu ý khi sử dụng phương pháp hấp tiệt trùng:

+ Mỗi loại dụng cụ sẽ có tiêu chuẩn về thời gian và nhiệt độ tiệt trùng khác nhau, chu trình và thông số cũng khác nhau.

+ Hấp tiệt trùng đòi hỏi phải kiểm soát chính xác về thời gian tiệt trùng, nhiệt độ và áp suất. Vì vậy cần có sự giám sát các điều kiện vật lý trong nồi hấp tiệt trùng nhằm đảm bảo chất lượng thành phẩm sau khi tiệt trùng xong.

Bạn nên lựa chọn thiết bị tiệt trùng có tích hợp chức năng sấy nhiệt để tiết kiệm thời gian chờ khô dụng cụ.

Hấp tiệt trùng là phương pháp có nhiều ưu điểm, bao gồm hiệu quả tiệt trùng cao, chi phí thấp, ít làm hủy hoại mẫu vật tiệt trùng, không cần khử trùng trước, có thể tiêu diệt nhanh chóng các tác nhân gây bệnh (khoảng 4-15 phút từ thời điểm đạt nhiệt độ tiệt trùng) và đặc biệt là hơi nước có thể xuyên qua vải bọc, giấy gói, thùng kim loại đựng dụng cụ.

Phương pháp này thích hợp và được ứng dụng nhiều đối với các dụng cụ y tế, vật tư y tế chịu được độ ẩm và nhiệt độ từ 121°C đến 134°C.

Tiệt trùng bằng nhiệt (Dry Sterilization)

Tiệt trùng nhiệt khô là một trong những hình thức tiệt trùng được sử dụng phổ biến trước đây. Cơ chế là dùng khí khô ở nhiệt độ cao làm bay hơi nước của nguyên sinh chất dẫn đến phá vỡ vỏ từ đó tiêu diệt các vi sinh vật. Nhiệt độ tiệt trùng từ 150oC đến 250oC không chứa hơi nước, trong thời gian từ 60 phút đến vài giờ đồng hồ.

Thiết bị tiệt trùng khô được trang bị hệ thống lưu thông khí để luôn đảm bảo nó phân bố đều và khắp buồng.

Phương pháp này được sử dụng chủ yếu cho các vật liệu không chứa nước nhưng không thể sử dụng tiệt trùng hơi nước. Cụ thể như: dầu, bột, thủy tinh và một số thuốc.

Tiệt trùng nhiệt khô có ưu điểm dễ sử dụng, thích hợp cho tiệt trùng dụng cụ thủy tinh, độ ăn mòn thấp, có thể xuyên vào chất liệu, an toàn cho môi trường. Tuy nhiên, phương pháp này không được đánh giá cao trong tiệt khuẩn dụng cụ tại các cơ sở khám bệnh chữa bệnh vì có thể gây hỏng đối với dụng cụ chịu nhiệt kém.

Tiệt trùng bằng hóa chất

Phương pháp này sử dụng hóa chất tấn công vào cơ thể vi sinh vật để tiêu diệt chúng, vì vậy nồng độ hóa chất và thời gian ngâm phải đảm bảo để đạt hiệu quả tiệt trùng. Các hóa chất khử trùng, diệt khuẩn thường dùng là Cloramin, Phenol, Iod, H2O2.

Sử dụng hóa chất để tiệt trùng khá tốn kém song hiệu quả cũng không triệt để. Hóa chất có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng, đến môi trường hoặc gây hư hại dụng cụ cần tiệt trùng. Vì vậy, phương pháp này thường chỉ sử dụng để tiệt trùng bề mặt bàn thao tác hay mặt sàn phòng thí nghiệm, bệnh viện.

Tiệt trùng bằng khí Ethylene Oxide (EO) và formaldehyd

Khí Ethylene Oxide có tính xuyên thấu cao, có khả năng tiêu diệt các loại virus,vi khuẩn, nấm và nha bào. Phương pháp này tiệt trùng tại nhiệt độ thấp, từ 37oC – 55oC.

Hiệu quả tiệt trùng của phương pháp này phụ thuộc vào nồng độ khí, độ ẩm, thời gian tiếp xúc, nhiệt độ và bản chất ban đầu của sản phẩm. Điều kiện khử trùng thích hợp phải được xác định bằng cách thực nghiệm đối với từng loại sản phẩm.

Phương pháp này được áp dụng với những dụng cụ không chịu được nhiệt độ và độ ẩm cao nên thích hợp với tất cả vật liệu kể cả nhựa. Nhược điểm của nó là thiết bị tiệt trùng kiểm soát phức tạp, thời gian tiệt trùng kéo dài (từ 2 – 8 giờ cho 1 chu trình tiệt trùng) do mất thời gian đuổi khí và xử lý khí EO. Mặc khác, EO là loại khí độc, dễ cháy nổ và có thể gây ngộ độc, ung thư cho người vận hành. Toàn bộ quá trình tiệt trùng rất khó kiểm soát nên đòi hỏi phải có sự giám sát của nhân viên chuyên nghiệp, tay nghề cao.

Phương pháp này thường áp dụng trong các nhà máy sản xuất dược phẩm, trong tiệt trùng bao bì sản phẩm, nhà máy sản dụng cụ vật tư y tế.

Tiệt trùng Plasma

Đây là một biến thể của phương pháp tiệt trùng hóa chất khi sử dụng thiết bị tạo Plasma để biến H2O2 dạng khí thành dạng nguyên tử có tính oxy hóa cao, làm biến tính protein của vi khuẩn. Phương pháp này tiệt trùng tại nhiệt độ thấp từ 50°C – 55°C, nhưng thể tích thiết bị plama nhỏ và chi phí thiết bị cao.

Vì tiệt trùng ở mức nhiệt thấp, phương pháp này thích hợp với các dụng cụ không chịu được nhiệt độ và độ ẩm.

Tiệt trùng bằng tia cực tím (UV), tiệt trùng bằng tia hồng ngoại:

Đây là phương pháp sử dụng đèn cực tím (đèn tử ngoại – UV) tạo ra chùm tia có bước sóng quanh vùng bước sóng 260nm. Hiệu quả tiệt trùng sẽ bị hạn chế do chịu ảnh hưởng của nhiệt độ, độ ẩm môi trường và thể tích cần tiệt trùng. Biện pháp này thường sử dụng cho tiệt trùng phòng mổ, tiệt trùng không khí phòng xét nghiệm, phòng thí nghiệm.

Tiệt trùng bằng phóng xạ

Phương pháp này sử dụng tia gamma để phá huỷ các ADN của vi các vi khuẩn, vi rút hay ngăn chúng tăng sinh trở lại. Nguồn phóng xạ thường là đồng vị phóng xạ Cobalt-60. Tiệt trùng bằng phóng xạ phù hợp với các nhà máy sản xuất dược phẩm, sản xuất vật tư y tế lớn hay chiếu xạ nông sản thực phẩm.

Lọc vô trùng

Phương pháp này thường dùng để tiệt trùng cho không khí hoặc những sản phẩm sinh học không thể áp dụng phương pháp nhiệt độ hoặc những phương pháp tiệt trùng khác. Cơ chế là cho vật chủ đi qua màng lọc vô trùng trong máy và nó sẽ giữ lại các loại vi khuẩn.

Khi tiệt trùng bằng lọc vô trùng, cần ngăn chặn sự phát tán các chất ô nhiễm từ các bộ lọc. Biện pháp này có nhiều yếu tố không chắc chắn, nó được áp dụng cho một số chất như vacxin, sản phẩm huyết thanh,…

Trên đây là một số phương pháp khử trùng đang được sử dụng phổ biến trong y tế và phòng thí nghiệm. Mong rằng những thông tin chúng tôi mang lại sẽ hữu ích cho bạn.

GMP Groups là nhà thầu tổng thể, có khả năng cung cấp giải pháp trọn gói, chìa khóa trao tay cho phòng sạch thực phẩm, mỹ phẩm, chế biến thủy hải sản. Bộ giải pháp mà chúng tôi cung cấp đến khách hàng bao gồm:

+ Tư vấn thiết kế, thi công phòng sạch đạt chuẩn GMP/ISO lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm, mỹ phẩm, điện tử và y tế;

+ Thiết kế, thi công hệ thống cơ điện nhà máy M&E

+ Bảo trì bảo dưỡng, cải tạo hệ thống cơ điện nhà máy (MEP);

+ Dịch vụ tư vấn thẩm định phòng sạch đạt chuẩn GMP/ISO, CGMP, GLP, GSP và ISO 22000;

+ Tư vấn và công bố cơ sở đủ điều kiện sản xuất trang thiết bị y tế;

+ Tư vấn công nghệ bào chế và đăng ký sản phẩm;

+ Cung cấp vật tư thiết bị phòng sạch

Chúng tôi tự tin có thể đảm nhiệm toàn diện dự án từ khi lên ý tưởng đến khi hoàn thiện, giúp chủ đầu tư tiết kiệm thời gian và chi phí cho công đoạn làm việc với nhà thầu.

Đội ngũ thi công bài bản và kinh nghiệm

GMP Groups sở hữu đội ngũ thi công là những nhà quản lý dự án, kỹ sư và công nhân kỹ thuật lành nghề, được đào tạo bài bản về lĩnh vực phòng sạch đạt chuẩn GMP. Năng lực của đội ngũ thi công đã được trui rèn và khẳng định qua hàng loạt dự án phòng sạch mà chúng tôi đã thực hiện, đảm bảo có thể phục vụ khách hàng sát sao, chuyên nghiệp và hiệu quả nhất.

Quý khách hàng có nhu cầu THIẾT KẾ – THI CÔNG PHÒNG SẠCH – HỆ THỐNG CƠ ĐIỆN xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:

Quý vị có thể xem thêm các dự án nổi bật khác của GMP Groups tại đây:

+ Tổng Quan Về Nhà Máy FDA

+ Quy trình sản xuất Bao bì cấp 1 dược phẩm – Công ty Cổ phần Bao bì Cấp 1 PGA

+ Dự án Công ty Cổ phần dược phẩm quốc tế Dolexphar

+ Dự án Công ty Cổ phần dược phẩm công nghệ cao FDA

+ Dự án Công ty Cổ phần Bao Bì Cấp 1 PGA

+ Dự án Công ty Best Pacific Việt Nam

+ Dự án Công ty Cổ phần dược phẩm công nghệ cao BEATEXPHARM